آموزش از راه دور چیست و چه مزایایی دارد؟

آموزش از راه دور عبارت است از نوعی فرایند آموزشی که در آن تمامی یا بیشتر آموزش از طریق یاددهنده نسبت به فرد یادگیرنده فارغ از زمان و مکان انجام می گیرد، بدین مضمون که تمامی یا بخشی از ارتباط بین آموزگاران و آموزنده ها از طریق یک رسانه مصنوعی، خواه الکترونیک، خواه چاپی صورت می پذیرد. بنابرتعریف، در آموزش از راه دور ابزار نرمال یا اصلی ارتباط، فناوری است.

آموزش از راه دور در گذشته به‌صورت آموزش مکاتبه‌ای بود. بعد از فراگیر شدن استفاده از رادیو و تلویزیون آموزش‌های رادیویی، تلویزیونی و از طریق سی‌دی به وجود آمدند و اکنون که دسترسی جهانی به شبکه وب (اینترنت) وجود دارد آموزش‌های آنلاین و مجازی از مدرن‌ترین روش‌های آموزش از راه دور هستند که در مدارس و دانشگاه ها کاربرد دارند.

آموزش از راه دور یک سیستم هدایت شده یا فرآیندی است که یادگیرندگان را به منابع دور دست متصل می کند. در ضمن، می تواند به عنوان ابزاری برای یادگیری مکمل نیز بکار گرفته شود.

تاریخچه آموزش از راه دور در ایران

تاریخچه آموزش الکترونیکی در ایران به زمان بهره گیری از ابزارهای کمک آموزشی سمعی- بصری شامل نمایش اسلاید و فیلم های آموزشی در کلاس درس باز می گردد. پس از آن تلویزیون آموزشی ملی ایران رسماً به عنوان امر آموزش همگانی از طریق این رسانه در سراسر کشور پرداخت. در ایران دانشگاه ابوریحان بیرونی درسال 1350 شمسی برای نخستین بار نسبت به ارائه آموزش های از راه دور،به صورت مکاتبه ای در هشت رشته تحصیلی اقدام کرد.از سال 1359 تا 1366 آموزش  از راه دور در ایران وجود نداشت. اما درخلال این سالها انجام دادن مطالعات و بررسی اولیه منجر به تاسیس دانشگاه پیام نور (1366) و آغاز به کار آن شد .

 در پایان دهه هفتاد آموزش مجازی در دستور کار دانشگاه تهران قرار گرفت و طرح هایی تحت این عنوان آغاز شد. در سال 1380 سایت دانشگاه مجازی دانشگاه تهران با ارائه نه درس برای دانشجویان روزانه دانشگاه راه اندازی شد و از نیم سال اول تحصیلی همان سال بهره برداری شد. در همان سال وزرات علوم، تحقیقات و فناوری از تاسیس دانشگاه اینترنتی خبر داد که تحت نظر آن وزارت، ولی به صورت موسسه غیر انتفاعی نوع اول در سراسر کشور، خدمات آموزش ارائه خواهد داد. به دنبال آن تعدادی از دانشگاهها اعلام کردند که راه اندازی آموزش الکترونیکی را جزء برنامه های خود قرار داده اند و در حال حاضر تعدادی از آنها دروس را به صورت تک درس برای دانشجویان حضوری خود ارائه کرده اند. اندکی بعد از اقدام دانشگاهها در استفاده از روش یادگیری الکترونیکی، آموزش و پرورش که بزرگترین بخش آموزشی کشور است، فعالیتهایی را در این زمینه شروع کرد و در حال حاضر تعدادی موسسه خصوصی نیز از روش آموزش الکترونیکی بهره مندند .

تقریبا با آغاز به کار مدارس آموزش از راه دور در سال ۱۳۸۳، سالانه در حدود ۲۴۰ هزار نفر از خدمات این مدارس استفاده کرده اند و با وجود بیش از ۱۷۰۰ مدرسه آموزش از راه دور فعال در کشور حدود ۱۸۶هزار دانش آموز مشغول به تحصیل هستند. این نوع مدارس یک فرصت طلایی است برای تمام کسانی که تحصیلات ابتدایی دارند و بعد از آن هرکس در هر سن و شغلی می تواند ادامه تحصیل دهد.

آیا در دوره های آموزش از راه دور امکان ارتباط و تعامل بین دانشجویان وجود دارد؟

امروزه به مدد تکنولوژی پیشرفته و امکاناتی که شبکه جهانی اینترنت در اختیار گذارده، این امکان فراهم آمده است که دانشجویان دوره های آموزش از راه دور بتوانند با شرکت در کلاسهای مجازی ضمن بهره مندی از آموزش زنده توسط اساتید، باسایردانشجویان نیز ارتباط زنده ومستقیم داشته باشند. به این شیوه به اصطلاحClass-Pacedگفته می شود.

بنابراین، در این گونه کلاسها ایراد برخی منتقدان مبنی بر انزوای افراد و اثرات نامطلوب پرورشی ناشی از عدم ارتباط با سایر دانشجویان شاید چندان موردی نداشته باشد.

البته، نوع دیگر آموزش از راه دور هم وجود دارد که به آن Self-Paced گفته می شود وهر دانشجو در آن به تنهایی و بدون ارتباط با سایر دانشجویان به یادگیری مطالب درسی می پردازد. این شیوه بویژه مناسب افرادی است که به دلایل مختلف امکان حضور به موقع در کلاسهای مجازی را ندارند ویا قادر نیستند که بطور منظم و بر اساس یک برنامه از پیش تعیین شده به مطالعه دروس بپردازند.

مزایای آموزش از راه دور

از مزیت‌های این روش می‌توان به کاهش هزینه‌های رفت‌وآمد و صرفه‌جویی در وقت دانشجویان اشاره کرد. به‌علاوه این روش تحصیل برای داوطلبان شاغل بسیار مناسب است چراکه نیاز به حضور در کلاس ندارند و می‌توانند مطالب ارائه‌شده توسط استاد را در زمان دلخواه از طریق اینترنت دریافت کنند.

در مطالب بعدی در مورد انواع آموزش از راه دور و معرفی سیستم های مرتبط با آموزش الکترونیکی و تجهیزات موردنیاز صحبت خواهیم نمود. با ما همراه باشید...